با نگاهی به لایه سطحی جامعه ایران می‌توان از عمق مشکلات مربوط به حوزه پوشاک باخبر شد. آنچه از مشکلات مربوط به فرهنگ پوشش در ظاهر یک جامعه می‌بینیم، همان کوه یخی است که بخش عمده آن زیر آب قرار دارد و این مشکلات بر روی لایه‌های مختلف، متعدد و در هم پیچیده‌ای قرار گرفته که برای اصلاح آن باید به سراغ لایه‌های عمیق‌تر و مشکلات بنیادی‌تر رفت.
در گام اول بررسی مسئله مد و لباس در کشور به سراغ اسدالله سلیمانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان محصولات حجاب رفتیم و از وی در خصوص مشکلات حوزه تولید محصولات حجاب سؤال کردیم.
به تشریح موانعی پرداخت که مانع از این می‌شود که تولید کنندگان بتوانند محصولات فاخری در حوزه عفاف و حجاب تولید و به بازار عرضه کنند و حامی قوی برای مد و لباس ایرانی ـ اسلامی باشند و گفت: انجمن تولیدکنندگان محصولان حجاب تنها انجمن مردمی است که طی ۱۰ سال فعالیت در کف میدان بوده و طراحان، تولیدکنندگان، واردکنندگان، تولیدکنندگان پارچه‌های محصولات حجاب و توزیع کنندگان محصولات حجاب عضو این انجمن هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که با توجه به تولید گسترده محصولات حجاب توسط برندهای مطرح دنیا و نیز تولید این محصولات در بسیاری از کشورها آیا محصولات حجاب نیز به کشور وارد می‌شود؟ گفت: لباس دوخته شده و کار آماده چندان وارد کشور نمی‌شود البته واردات شال و روسری داریم اما محصولاتی مثل عبا، چادر دوخته شده، مانتو و … چندان وارد کشور نمی‌شود.
سلیمانی در پاسخ به این سؤال که آیا تغییر ذائقه مشتریان کار را برای طراحی انواع محصولات حجاب دشوارتر نکرده است؟ گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرموده‌اند ما مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفته‌ایم. یکی از شاخه‌های تهاجم فرهنگی، لباس است که بیشتر در معرض دید مردم است. اما باید پرسید مسئولان امر از سال ۷۴ تاکنون چه کمکی به تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان پوشاک(و نه حتی صرفاً محصولات حجاب) کرده‌اند و چه مقدار از مشکلاتی مثل مالیات، بیمه، تأمین مواد اولیه و … را حل کرده‌اند تا بخش خصوصی بتواند ذائقه‌سازی، طراحی و تولید محصولات ایرانی اسلامی داشته باشد و اجازه ندهند وارداتی که در حوزه پوشاک انجام می‌شود و از طریق فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای هم با قدرت تبلیغ می‌شود، ذائقه مردم را به دست بگیرد.
بی‌دفاع و دست خالی در برابر هجوم
وی تصریح کرد: آنها هجوم کرده‌اند و ما بی‌دفاع و دست خالی بوده‌ایم. اکنون شما نمی‌توانید به جوانی که شلوار پاره می‌پوشد بگویید که چرا چنین شلواری می‌پوشی؟ جریان‌سازی لباس‌های وارداتی به نحوی نهادینه شده که به نظر می‌رسد همه قبول کرده‌اند که هر نوع لباسی که مد می‌شود باید پوشیده شود و پوشیدن آن عادی است. یا مثلاً عرضه مانتوهای نامناسب به حدی زیاد است که فردی که لباس مناسب می‌‌خواهد بخرد باید در بازار به دنبال پوشش مناسب بگردد.
این فعال حوزه عفاف و حجاب ادامه داد: زمانی پوشیدن مانتوهای نامناسب به نظر عجیب می‌آید که اکثر پوشش مردم مناسب باشد و فقط عده کمی لباس‌های نامناسب بپوشند؛ اما اکنون پوشیدن هر نوع لباس هنجارشکنی عادی انگاری شده است و دلیل آن، سال‌ها بی‌توجهی مسئولان فرهنگی به مقوله لباس است.
وی در ادامه به نقد عملکرد کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور پرداخت و گفت: خروجی وزارت ارشاد و کارگروه ساماندهی مد و لباس در حوزه پوشاک غیر از تعدادی نمایشگاه‌های سالانه بی‌محتوا، تکراری و کپی کاری چیز دیگری نبوده است؛ پس از تولیدکنندگان چه انتظاری می‌رود؟ تولیدکنندگان یک بنگاه اقتصادی دارد. البته تولیدکنندگانی هم هستند که دغدغه فرهنگی و اعتقادی دارند اما تعداد آنها کم است که با وجود فشار اقتصادی به دلیل دغدغه فرهنگی در حال تولید لباس مناسب هستند.
سلیمانی اظهار کرد: تولیدکننده و بنگاه اقتصادی در تلاش برای کسب درآمد است؛ کارگاه و کارگر دارد که باید هزینه آنها را تأمین کند، اجازه بها، مالیات، بیمه و … را هم باید پرداخت کند پس به سراغ تولید جنسی می‌رود که برایش سود داشه باشد. وقتی هم که به دلیل بی‌توجهی مسئولان فرهنگی ذائقه‌سازی در بدنه اجتماع رخ داده، تولیدکننده هم لباسی را تولید می‌کند که مردم می‌خرند.
کمتر از کشورهای غیردینی به فکر فرهنگ هستیم
وی با انتقاد از اینکه علی‌رغم اینکه کشور ما عنوان ام‌القرای جهان اسلام را یدک می‌کشد، کمتر از کشورهای غیر دینی به فرهنگ اصیل خود توجه و برای حمایت از آن برنامه‌ریزی می‌کند، گفت: وقتی دولت حمایتی از حوزه مد و لباس نمی‌کند ما تولیدکنندگان چه قدر می‌توانیم بدون حمایت ادامه دهیم و تحول‌آفرینی کنیم. تشکل ما مدت‌ها زمان خود را صرف ملاقات با نمایندگان مجلس، وزرا و … کردند اما نه تنها کمکی دریافت نکردیم تا بتوانیم جریان‌سازی کنیم بلکه موانعی هم جلوی پای ما گذاشته شد. فرهنگسازی در حوزه پوشاک با حرف و شعار عملیاتی نمی‌شود. وقتی به نحوه اختصاص بودجه برای مباحث مختلف کشور می‌نگریم، احساس می‌کنیم تنها جایی که برای آن بودجه در نظر گرفته نمی‌شود فرهنگ است.
این تولیدکننده محصولات حجاب گفت: حتی حداقل حمایت‌های ممکن نیز از تولیدکنندگان محصولان حجاب صورت نمی‌گیرد و ما حتی مالیات بیشتری از تولیدکنندگان دیگری که بعضاً لباس نامناسب تولید می‌کنند می‌دهیم؛ وقتی تولیدکنندگان که پایه‌های اصلی حوزه پوشاک هستند عین لشکر شکست خورده‌اند و هر تولیدکننده محصولات حجاب فقط در تلاش است که کارگاه خود را حفظ کند و حقوق کارگرهایش را بدهد، دیگر نمی‌تواند به فکر ذائقه‌سازی و فرهنگسازی باشد.
وی با اشاره به تنوع سلایق و ذائقه مردم و اینکه در حوزه پوشاک به صورت مداوم مدهای جدید ارائه می‌شود و اگر نتوانیم متناسب با تنوع سلیقه بانوان محجبه لباس‌های به روز و مناسب تولید کنیم باز هم در حوزه پوشاک حجاب عقب‌گرد خواهیم داشت، گفت: باید به اندازه سایر سبکهای لباس، لباس حجاب به روز و متنوع و متناسب با سلیقه نوجوانان و جوانان و عموم بانوان در بازار وجود داشته باشد اما ندارد.
سلیمانی تصریح کرد: ما در حوزه پوشاک متولی داریم؛ وزارت سمت، اتاق اصناف و اتحادیه‌های متعدد این حوزه موظف هستند که لباس مناسب تولید کنند. اگر از این نهادها کسی نخواسته که لباس متناسب با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی تولید کننده باید ببینیم که چرا حاکمیت از اتاق اصناف ایران و ۲۴۰ اتحادیه چنین مطالبه‌ای نداشته است.
وی ادامه داد: به یکی از این اتحادیه‌ها سر بزنید و از آنها بپرسید معیار هر اتحادیه برای پذیرش عضویت اعضای خود چیست؛ تنها ملاک این است که محلی برای تولید و کارگر و مهارت فنی داشته باشید. اصلاً در هیچ یک از این اتحادیه‌ها گفته نشده است که لباس با معیارهای ایرانی اسلامی تولید کنید. طبیعی است که وقتی صنف و صنعتی را رها می‌کنید و هیچ کاری در حوزه فرهنگ از آنها نمی‌خواهید پس از چند دهه وقتی به سراغشان می‌روید می‌بینید که جریان سازی و ذائقه سازی از سوی سایر مراکز که با فرهنگ ما همسو نیستند، انجام شده است.
سلیمانی اضافه کرد: از سوی دیگر کارگروه ساماندهی مد و لباس هم برای اینکه اوضاع پوشاک کشور را ساماندهی کند تشکیل شده است. سال گذشته یازدهمین دوره جشنواره مد و لباس فجر برگزار و ۵۰۰ مدل در آن به نمایش درآمد اما چند طرح تولید شد و در بازار وجود دارد؟
خروجی جشنوارههای مد فجر چیست؟
وی همچنین گفت: در آستانه برگزاری جشنواره دوازدهم مد و لباس فجر هم هستیم. متأسفانه در این جشنواره حتی طرح‌های نو و جدید نیز زیاد نیست و برخی از کارها نیز اصلاً طرح مناسبی برای عرضه در بازار ندارند. چرا کسی در خصوص خروجی و دستاوردهای این جشنواره‌ها سؤال نمی‌کند؟
این تولیدکننده محصولات حجاب با تأکید بر اینکه فرهنگ لباس مردم ایران در طول تاریخ، فرهنگ پوشیده و فاخری بوده است اما آیا اکنون لباسی متناسب با این فرهنگ در کشور عرضه می‌شود؟ گفت: خیلی بعید می‌دانم با این اوضاع و احوال دوباره به شرایط عادی بازگردیم. ما تلاش زیادی کردیم تا محصولات حجاب به عنوان کالای فرهنگی شناخته شده و از یارانه کالای فرهنگی بهره‌مند شوند. اما بعد از سال‌ها همچنان این مسئله محقق نشده است تا از تولیدکنندگان محصولات حجاب حمایت شود و محصولات حجاب نیز ارزان‌تر به دست مصرف کنندگان برسد.
به دنبال مسئولان دویدیم تا به وظایفشان عمل کنند
وی افزود: ما تشکل مردمی به دنبال مسئولان می‌دویم تا از آنها بخواهیم به مسئولیت خود عمل کنند و مشکلی را که حل کردن آن وظیفه آنهاست را پیگیری کنند. حالا هم که مسئله قرار گرفتن محصولات حجاب در زمره محصولات فرهنگی و اختصاص یارانه به این محصولات به شورای نگهبان رسیده، همچنان بلاتکلیف است. تولیدکنندگان محصولات حجاب چشمشان به تصویب این قانون است تا شاید در پی آن حمایتی از محصولات حجاب صورت گیرد، اما اگر این قانون تصویب نشود، یقین بدانید اتفاق مثبتی در حوزه پوشاک رخ نخواهد داد و امکان ندارد با روندی که در پیش گرفته شده به هویت اصلی خودمان در حوزه پوشاک برگردیم.
وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به اینکه بسیاری از نهادهای مرتبط و غیرمرتبط در حال برگزاری نمایشگاه‌های محصولات حجاب هستند، گفت: وقتی قرار است نمایشگاه محصولات عفاف و حجاب برگزار شود، مسئولان به سراغ اعضای انجمن تولیدکنندگان محصولات حجاب می‌آیند. یعنی همه نهادها در نهایت به سراغ تولیدکنندگان می‌آیند اما به راستی از این تولید زمین‌گیر شده بیمار چه می‌خواهند؟ اگر می‌خواهند کمک کنند به اتحادیه‌ها و اتاق اصناف کمک کنند.
سلیمانی با انتقاد شدید از نهادهای غیر مرتبطی که به صورت غیر تخصصی اقدام به برگزاری نمایشگاه محصولات حجاب می‌کنند، گفت: چرا باید نهادی که هیچ تخصصی در حوزه مد و لباس ندارد بودجه کلان دریافت و رویداد برگزار می‌کند؟ مگر این نهادها تولید کننده هستند؟ در نهایت هم این نهادها عملاً هیچ حمایتی از تولید محصولات حجاب نمی‌کنند.
ثبت دیدگاه