همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی پس از برگزاری چندین پیش همایش، سوم اسفندماه با تقدیر از مقالات برگزیده برگزار شد.
محمدحسین رجبی دوانی، دبیر علمی همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی در ابتدا به تبیین تعریفی از تمدن پرداخت و اظهار کرد: تمدن اگرچه از منظر دانشمندانی که در این خصوص اظهارنظر کردند با یک نگاه مادی نگریسته می‌شود و دستاورد ذوق و شعور بشر است اما اساساً پیامبران الهی تمدن‌سازان بشر بودند.
رجبی دوانی افزود: مسلم است که تمدن، رابطه مستقیمی با قدرت و حاکمیت دارد و انبیایی که قدرت و حکومت داشتند، در این عرصه موفق‌تر بوده‌اند. برای مثال حضرت موسی(ع) قدرت و حکومت داشت و توانست تا تمدن جدید بسازد. البته تمدن‌سازی وظیفه انبیا نبوده بلکه وظیفه اصلی ایشان هدایت بشر برای رسیدن به کمال بوده است.
وی با بیان اینکه پیامبر اکرم(ص) نیز در جامعه عربی که از فرهنگ و تمدن دور بود، توانست تمدن نوینی را برپا کند، ادامه داد: برای شکل‌گیری تمدن، وجود امنیت لازم است و معمولا تمدن‌های قدیمی و کهن جهان در کنار مناطق خوش آب و هوا و حاصلخیز ایجاد می‌شدند اما اسلام در منطقه‌ای ظهور پیدا کرد نه از لحاظ امنیتی و نه از لحاظ آب و هوایی در شرایط مناسبی قرار نداشت.
دبیر علمی همایش ملی انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده با بیان اینکه پیامبر اسلام(ص) در چنین شرایطی بود که دین را عرضه کرده و تمدن ساختند، افزود: مؤلفه‌های اسلام برای ایجاد و توسعه تمدن با نظریات ارائه شده از سوی اندیشمندان غربی متفاوت است. اسلام تحول بزرگی در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، سبک زندگی و … ایجاد کرده و در تمامی این حوزه‌ها حرف برای گفتن دارد.
رحلت پیامبر(ص) ضربه جبران‌ناپذیری به تمدن نوپای اسلام زد
وی ادامه داد: متأسفانه در پی رحلت پیامبر(ص) و انحرافی که در اسلام رخ داد، ضربه‌های جبران ناپذیری به اسلام و تمدن نوپای اسلامی وارد شد اما با وجود اینکه قدرت به دست نااهلان افتاد، به دلیل وجود بن‌مایه‌های عمیق از زمان پیامبر(ص)، تمدن عظیم اسلامی در سده‌های بعدی ایجاد شده و تمدن مسلمانان تا قرن‌ها بزرگ‌ترین تمدن عالم بود.
رجبی دوانی بیان کرد: در دوران کوتاه حضرت امیر(ع) نیز با وجود اینکه فتنه‌های فراوانی در عالم اسلام و در برابر حکومت ایشان رخ داد، اما آن حضرت از تمامی فرصت‌های به دست آمده استفاده کرده و تلاش کردند تا راه پیامبر(ص) را در حوزه تمدنی اسلام ادامه دهند.
وی اظهار کرد: آن تمدنی که در عالم اسلام شکل گرفت، در حقیقت تمدن مسلمانان بود نه تمدن اسلام؛ چراکه بعضا حوزه‌های مختلف این تمدن در دوران حکومت‌هایی همچون عباسی و … با تفکرات دیگر تمدن‌ها مخلوط شد. البته در نهایت تمدن بزرگ مسلمانان در جهان شکل گرفت و تا قرن‌ها در جهان حرف اول را می‌زد.
رجبی دوانی تصریح کرد: پس از دوران رنسانس که جهان غرب سیطره عجیبی بر جهان پیدا کرد، تمدن مسلمانان نیز تا زمان وقوع انقلاب اسلامی رو به افول نهاد. تمدن مسلمانان با انقلاب اسلامی تجدید حیات پیدا کرده و به قدرت رسید. انقلاب اسلامی توانست تا اسلام را تجدید حیات کرده و به قدرت برساند.
وی گفت: دشمنی‌هایی که با انقلاب اسلامی می‌شود همگی از روی حساب و کتاب است و غربی‌ها می‌دانند که چنانچه انقلاب اسلامی را به حال خود بگذارند، تمدن خیره‌کننده‌ای خواهد ساخت. رهبر معظم انقلاب که خود از اندیشمندان و فرهیختگان و عالمان هستند، اندیشه تمدن نوین اسلامی را مطرح کردند و امروز این وظیفه نخبگان و عالمان جامعه است تا این تفکر را پیگیری و اجرایی کنند.
امکان رسیدن به تمدن نوین اسلامی با حرکت جهشی
رجبی دوانی افزود: رسیدن به تمدن نوین اسلامی نه تنها دور از دسترس نیست بلکه می‌تواند با حرکت جهشی محقق شود. دانشگاه جامع امام حسین(ع) به عنوان مرکز علمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این افتخار را دارد که با وجود اساتید و دانشمندان عالم خود گام در راه تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه تحقق تمدن نوین اسلامی نهاده و برنامه‌های فراوانی اجرایی کرده که یکی از این برنامه‌ها، برپایی همایش ملی انقلاب اسلامی در افق تمدنی آینده است.
وی تصریح کرد: برای این همایش، ۹ کارگروه تخصصی و ۳۸ پیش نشست برگزار شد. امروز نیز مراسم اختتامیه این همایش در حال برگزاری است که امیدواریم با توفیق الهی به اهداف مدنظر خود در این زمینه رسیده باشیم.
رجبی دوانی با بیان اینکه ۱۱۰ مقاله به دبیرخانه این همایش ارسال شد، اظهار کرد: ۴۷ مقاله از کل این مقالات به عنوان مقالات پذیرفته شده در همایش مد نظر قرار گرفته شده است که چکیده مقالات نیز در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
در ادامه این همایش سردار سرتیپ دوم پاسدار محمدرضا حسنی آهنگر، رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) اظهار کرد: پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) نقطه عطفی در تاریخ ایران و جهان بود. برای مقابله با انقلاب اسلامی تمام نظام‌های دنیا هم نظر بودند و هستند. امام راحل نظریه انقلاب‌های دنیا را بر هم زدند.
رئیس دانشگاه جامع امام حسین (ع) با بیان اینکه انقلاب اسلامی علی‌رغم تحریم‌ها و تهدیدها توانست جبهه مقاومت را شکل دهد و مبتنی بر آن هیمنه استکبار جهانی را شکست، گفت: استمرار این حرکت متعالی نیازمند کشف استعدادهای انقلاب اسلامی است.
به گفته حسنی آهنگر، می‌توان نداشتن نقشه جامع تمدنی مبتنی بر نقشه امامین جمهوری اسلامی، عوامل بیرونی در تهاجم فرهنگی و کم‌کاری‌های برخی از مسئولان را منشأ واقعیت‌های تلخ جامعه امروز دانست.
در ادامه این مراسم نیز گفت‌وگوی علمی با سخنرانی سجاد صفار هرندی، مدیر پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنری و عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، میلاد دخانچی، نویسنده، منتقد سینما، برنامه ساز و مجری صدا وسیما و عطاءالله بیگدلی، دانش آموخته دکتری حقوق از دانشگاه امام صادق (ع) برپا شد که هر کدام از ایشان به بیان دیدگاه‌های خود در رابطه با ضرورت تغییر نگاه‌ها برای برقراری تمدن اسلامی ایرانی پرداختند.
این گفت و گوی علمی یکی از برنامه‌های چالشی این مراسم بود که شرکت کنندگان در آن نظرات خود را بیان کرده و دیدگاه‌های مطرح شده نیز مورد نقد و بررسی حضار در مراسم قرار گرفت.
ظهور انقلاب اسلامی و ایجاد چالش تمدنی با آمریکا
در ادامه این مراسم، اصغر طاهرزاده، مدرس دانشگاه نیز طی سخنانی در رابطه با انقلاب اسلامی و افق تمدنی آینده اظهار کرد: با ظهور انقلاب اسلامی یک چالش تمدنی با آمریکا به وجود آمد. امام راحل به ما توصیه کردند که مسلمانان باید به یکی از قدرت‌های جریان امروز تبدیل شوند.
وی گفت: از طرفی جهان کنونی اراده معطوف به قدرت دارد که بنابر توصیه حضرت امام(ره) ما باید با حضور قدسی این اراده معطوف به قدرت را به اراده معطوف به خداوند تبدیل کنیم.
طاهرزاده ادامه داد: فرهنگ مدرنیته سعی دارد تمامی عناصر انسانی را با نگاهی که دارد، معنی نکند ولی در دل توسعه یافتگی و حضور روح ایمان، به حاشیه رفت، ما در مواجه با این نحوه تمدن چه جایگاهی باید داشته باشیم؟
این مدرس دانشگاه افرود: انقلاب اسلامی یک نوع حضور تاریخی در مقابل با غربی است که فرهنگی غیر خود را بر نمی‌تابد. حضرت امام در صحیفه خود نوشتند: «مسلمانان جهان و محرومین سراسر گیتی از این برزخ بی‌انتهایی که انقلاب اسلامی ما برای همه جهانخواران آفریده است، احساس غرور و آزادی کنند و آوای آزادی و آزادگی را در حیات و سرنوشت خویش سر دهند و بر زخمهای خود مرهم گذارند که دوران بن بست و ناامیدی و تنفس در منطقه کفر به سر آمده است و گلستان ملتها رخ نموده است».
طاهرزاده بیان کرد: امام در ادامه می‌فرمایند: «امیدوارم همه مسلمانان شکوفه‌های آزادی و نسیم عطر بهاری و طراوت گلهای محبت و عشق و چشمه‌سارِ زلال جوشش اراده خویش را نظاره کنند. همه باید از مرداب و باتلاق سکوت و سکونی که کارگزاران سیاست آمریکا و شوروی بر آن تخم مرگ و اسارت پاشیده‌اند، به درآییم».
تقابل انقلاب اسلامی با جهان غرب
وی افزود: تقابل انقلاب اسلامی با جهان غرب مانند تقابلی که کشورهای چین و روسیه با غرب دارند نیست، بلکه این تقابل در سطح فرهنگ و حقیقت است که با جرأت معنا پیدا می‌کند.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: آیا این فرهنگ و تمدن، پشتوانه عمیق و دقیق ندارد؟ برای پاسخ به این سوال باید به سخنان امام در جواب به سوال محمد حسنین هیکل، درباره علل شکل‌گیری انقلاب اسلامی رجوع کرد. امام در مقابل سوال هیکل که پرسیده بود چه شخصیت یا شخصیت‌هایی در تاریخ اسلامی یا غیر اسلامی غیر از رسول اکرم (ص) و امام علی (ع) شما را تحت تأثیر قرار داده و روی شما مؤثر بوده است؟ و چه کتاب‌هایی به جز قرآن در شما اثر گذاشته است؟ فرمودند: «کتاب‌های زیادی داریم؛ شاید بتوان گفت در فلسفه: ملاصدرا، از کتب اخبار: کافی، از فقه: جواهر. علوم اسلامی ما خیلی غنی هستند».
فلسفه صدرایی همه آن چیزی که بشر می خواهد را دارد
طاهرزاده گفت: فلسفه صدرایی همه آن چیزی که بشر می خواهد، در خود به غایت دارد. بهترین دلیلی که برای ایجاد تمدن وجود دارد، این است که عده‌ای متوجه می‌شوند جان دادن در راه این تمدن ارزش دارد. ما با انقلاب اسلامی در تاریخ دیگری وارد می شویم، چون هدف انقلاب اسلامی این است که می‌خواهد انسان دیگری را به صحنه بیاورد.
وی ادامه داد: به گفته فیلسوفان پست‌مدرن، تمدن غربی هرچه می‌خواهد جهان مدرن را حفظ کند نمی‌تواند، چون با پوچ‌گرایی مواجه خواهد شد. باید به تاریخ دیگری فکر کرد که این تاریخ می‌تواند چشم‌انداز دیگری برای بشر به ارمغان آورد که انقلاب اسلامی این چشم‌انداز را به وجود آورد.
این مدرس دانشگاه افزود: استراتژیست‌های جهان مدرن می‌گویند که ما نمی‌توانیم هیچ آینده‌ای برای خود متصور شویم، اما صدرا می‌گوید انسانی که می‌خواهد آینده را رقم بزند، انسانی است که متوجه هویت عین‌الربطی خود شود. دکارت، هست انسانی را دنبال کرده و صدرا، هست انسانی را در توجه به معبود معنی می‌کند.
طاهرزاده گفت: بحث این است که خداوند، حقیقت هر مخلوقی است. وقتی متوجه می‌شود که معنای زندگی انسان، فراتر از رسیدن به معنای زندگی کردن است، خطرهای بسیاری کرده و از خطراتی که در بستر توحید به وجود می‌آید، نمی‌هراسد.
حضور در افق تمدنی انقلاب اسلامی، ارزش خطر کردن دارد
وی بیان کرد: انقلاب اسلامی، تاریخی را در پیش روی ما می گذارد که متوجه می شویم انسان جدیدی هستیم. اساسا حضور در افق تمدنی انقلاب اسلامی، ارزش خطر کردن دارد. تمدن نوین انقلاب اسلامی، عهدی است که انسان با خود بسته و ما در انقلاب اسلامی به عهد تاریخی که با آن بسته‌ایم، وفادار می‌مانیم. حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا می‌توان با تمدن غربی به عهدی که انسان با خدا بسته است، وفادار ماند؟ پاسخ منفی است؛ چراکه مسلما اگر عهدی نسبت به امری نداشته باشیم، نمی‌توانیم انتظار ماندگاری داشته باشیم. ما در برخی از مراحل انقلاب اسلامی با گسست مواجه شدیم ولی رشته ارتباطات انقلاب با گذشته قطع نشده و از آینده نیز منفصل نخواهد شد.
در ادامه این مراسم، حسین کچوئیان، محقق و مدرس دانشگاه طی سخنانی در رابطه با موضوع «نسبت انقلاب اسلامی با افق تمدنی آینده» اظهار کرد: مدتی است که مفهوم تمدن نوین اسلامی در گفتمان انقلاب اسلامی مطرح شده و به یک معنا، جانشین مفهوم صدور انقلاب شده است. این مسئله به خودی خود تحول مهمی است و مشخص خواهد کرد اگر به آن اعتقاد داشته و ملزم به آن هستیم، قطعا نحوه رفتار و عمل ما به یک شکل نخواهد بود.
وی در ادامه سخنان خود افزود: البته در این زمینه سؤالات زیادی مطرح می‌شود که برای مثال می‌توان این گونه مطرح کرد انقلاب اسلامی چه ارتباطی با تمدن دارد و یا اینکه اگر ارتباطی وجود دارد، آیا انقلاب اسلامی ظرفیت‌ها و الزامات تمدن سازی را دارد یا خیر؟
کچوئیان در رابطه با مفهوم انقلاب نیز بیان کرد: هر رویدادی را نمی‌توان انقلاب نامید که بتواند در نهایت منجر به ایجاد تمدن شود. در عمیق‌ترین معنا از انقلاب این گونه مطرح می‌شود که انقلاب به معنای تغییرات ساختاری در جامعه مانند جابجایی طبقات و … است که البته این معنا در رابطه با مفهوم تمدن‌سازی انقلاب اسلامی مد نظر ما نیست.
این محقق و مدرس دانشگاه ادامه داد: هر نظام اجتماعی به لحاظ ساختاری دارای لایه‌های مختلفی از مفاهیم است که این نظام اجتماعی را شکل می‌دهد. هر نظم اجتماعی نیز در پایین‌ترین سطح از روابط اجتماعی، ارزش‌های بنیادینی دارد که موجبات دوام و قوام این نظم را فراهم می‌کند. در نظام‌های اجتماعی ارزش‌های غایی مطلقی هستند که از آن‌ها سؤال نمی‌شود و تمام سیستم‌های اجتماعی اساسی که دارند، اگر نداشته باشند، هیچ نظمی استقرار پیدا نمی‌کند.
کچوئیان بیان کرد: اگر سیستم اجتماعی ارزش غایی نداشته باشد، هیچ بنیان و نظمی به پا نخواهد شد. انقلابات در معنای عمیق خود تحولاتی هستند که در آن‌ها ارزش‌های غایی سیستم‌های اجتماعی جابه جا می‌شوند که در این معنا تمامی دعوت‌های انبیا(ع) به معنای واقعی نوعی انقلاب هستند.
وی با بیان اینکه عمیق‌ترین انقلاب، انقلابی است که ارزش‌های بنیادین یک جامعه را تغییر می‌دهند، تصریح کرد: تعاریف زیادی نیز در رابطه با مفهوم تمدن وجود دارد ولی آن چیزی که مهم است، این است که تمدن، نوعی شکل‌بندی اجتماعی است که گستردگی نهایت را در حیات اجتماعی انسان دارد. عمده مسئله نیز این است که تمدن‌ها اساس شکل‌گیری زندگی تازه در یک گستره وسیع هستند.
این محقق و مدرس دانشگاه در پایان سخنان خود در این زمینه اظهار کرد: تمدن منطق مستقلی دارد که جمع کثیری از انسان‌ها را بر اساس ارزش‌های اجتماعی نظم داده و به پیش می‌برد. هدف تمدن‌های مختلف نیز از منظر برخی از اندیشمندان، تحقق کردن نیاز انسان‌ها است.
آیت‌الله سید محمدمهدی میرباقری، محقق و پژوهشگر حوزه و دانشگاه نیز در این مراسم به تبیین جامعه آرمانی پرداخت و اظهار کرد: انبیای الهی، آینده مطلوب را که بر اساس الوهیت بنا می‌شود، ترسیم کردند که این آینده مبتنی بر ولایت و محبت و سرپرستی و اخوت و ایثار شکل گرفته است.
این محقق در ادامه به جامعه آرمانی مدنظر قرآن کریم اشاره کرد و گفت: حزب‌الله تعبیری قرآنی در اشاره به پیروان دین حق و گروه متشکل منسوب به خدا، در مقابل حزب‌الشیطان است که خداوند متعال در آیه ۵۶ سوره مبارکه مائده از این حزب به لشکر، اولیا، شیعه و یاران خدا تعبیر کرده است. لذا افرادی که به این مقام بزرگ الهی دست پیدا می‌کنند، دائماً در حال برپایی نماز و دادن زکات هستند.
آیت‌الله میرباقری افزود: پس ما نیز برای رسیدن به تمدن اسلامی مدنظر مقام معظم رهبری باید به مقام حزب‌الله و امت خداوند شدن گام برداریم. برای نیل به این هدف باید تلاش کنیم که روابط اجتماعی ما بر مدار محبت و ایثار شکل بگیرد و ایمان به خدا را تبدیل به یک رابطه اجتماعی تمدن ساز کنیم.
یادآور می‌شود، در پایان این همایش از مقالات برگزیده تجلیل شد.
ثبت دیدگاه