حضرت سیدالشهدا(ع)، درس آموخته مکتب اخلاقی پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) است و یکی از بهترین عرصه‌هایی که رفتار امام حسین(ع) در آن تبلور یافته، واقعه عاشوراست که از حرکت امام از مدینه آغاز شده و تا ظهر روز عاشورا و شهادت امام(ع) استمرار یافت. حسین(ع)، حتی در جریان قیام علیه ظلم، اصول اخلاقی را در برابر دشمن زیر پا نگذاشت و عاشورای او با همه ابعادی که دارد، جلوه‌گاه مکارم اخلاقی است.
اقامه عزا برای حسین(ع) باعث زنده شدن مکتب حسینی می‌شود، اما عزاداری صرف و گریه بر مصیبت‌های این خاندان کافی نیست و باید سیره و سلوک آن حضرت و یارانش در رفتارمان تجلی یابد. خبرگزاری ایکنا بنابر رسالت تبلیغی خود درصدد است، طی ماه محرم به برخی از مکارم اخلاقی که در سیره و سنت امام حسین(ع) تبلور داشته است، بپردازد تا با آگاهی بیشتر و با عشق به حسین(ع) بیش از پیش از اخلاق و تعالیم مورد تأکید آن حضرت بهره ببریم. در این یادداشت به موضوع «صداقت و راستگویی» می‌پردازیم.
صداقت و راستگویی از بزرگ‌ترین فضایل اخلاقی است که در تعالیم و آموزه‌های دینی جایگاه ویژه‌ای دارد و در قرآن و روایات سفارش زیادی نسبت به آن شده است. خداوند در آیه ۱۱۹ سوره توبه می‌فرماید: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید، از خدا پروا کنید و با راست‌گویان باشید.» بنابراین بررسی جایگاه صداقت در قرآن نشان می‌دهد که بیش از ۱۳ محور در این زمینه در قرآن کریم به‌کار رفته است.
یکی از تعبیرهای قرآن درباره صدق در بیان «صدًّق‌الله و رسوله» است که چنین فهم می‌شود که مؤمنین در میدان‌هایی مورد امتحان و آزمایش قرار می‌گیرند و آن‌جاست که باید وفاداری خود را نشان دهند یا در مورد تعبیر صِدّیق، خداوند از اسماعیل، ابراهیم و ادریس(ع) به عنوان صِدّیق یاد می‌کند. در آیه ۴۶ سوره یوسف نیز آمده است؛ «یوسُفُ أَیُّهَا الصِّدِّیقُ أَفْتِنَا فِی سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ یعنی یوسف صدیق، راستگو و راست‌کردار بوده است.» در واقع کسی که به مال و ناموس دیگری خیانت نمی‌کند، تعبیر صدیق در مورد او به کار می‌رود.
آنچه دل هر انسان مؤمنی را به درد می‌آورد؛ رواج دروغ در جامعه است. دروغ در کاسبی، در تعارفات بین مردم، در معامله به ویژه قسم دروغ، در پاسخ به سؤالات آزمون‌های استخدامی و گزینش، در فرم‌های صوری بانک‌ها برای اخذ وام و … از دروغ‌های رایج این روزهاست. اما آنچه اهمیت دارد، آثار کمبود صداقت و به عبارت دیگر رواج دروغ، دورویی و ریاکاری در جامعه است و امام سجاد(ع) در روایتی، دروغ را یکی از گناهانى برمی‌شمرند که موجب نابودی سریع انسان و جامعه خواهد شد.
بنابراین صدق و صداقت، بارزترین مشخصه پیامبران الهی بوده و فطرت پاک انسان ایجاب می‌کند که دل و زبانش یکسو و هماهنگ باشد، ظاهر و باطنش یکی باشد و آنچه را باور دارد بر زبان جاری کند، یعنی صدق در کردار و بالاتر از آن، صدق در گفتار داشته باشد. عالی‌ترین مدارج صداقت همان راستی و مسئول بودن در برابر بندگی و عبادت و انجام مراتب دینداری است، زیرا عبادت همان گفتار، کردار و احوال (درست) آدمی است که از ارزنده‌ترین دستورات زندگی به حساب خواهد آمد که قرآن در آیه ۱۵ سوره حجرات به آن اشاره می‌کند؛ «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ یَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أُوْلَئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ؛ در حقیقت مؤمنان کسانی هستند که به خدا و پیامبر او گرویده و (دیگر) شک نیاورده و با مال و جانشان در راه خدا جهاد کرده‌اند، اینانند که راستکردارند.»
حجت‌الاسلام محمدرضا رنجبر، کارشناس دینی در کتاب «شاخه‌های گیلاس» مثال لطیفی را برای صداقت بیان کرده است. وی می‌گوید؛ یک میخ اگر راست باشد، هرچه هم ضربه بخورد، پیش‌تر رفته و محکم‌تر و مقاوم‌تر خواهد شد، به همین دلیل هم قرآن به ما می‌گوید؛ بیایید راستی و صداقت پیشه کنید. اینجاست که هیچ کس نمی‌تواند به شما آسیب بزند. اگر اهل شکیبایی باشید و تقوا پیشه کنید و در یک سخن، راستی و درستی پیشه کنید، هیچ کس نمی‌تواند به شما آسیب بزند، اما اگر صداقت پیشه نکنید و کج بشوید و کج رفتار باشید، مثل همان میخ کج، می‌مانید؛ هرچه ضربه بخورید بیشتر کج می‌شوید.»
به عشق حسین(ع)، صفا، صمیمیت و صداقت داشته باشیم و کارهایمان را با خلوص انجام دهیم تا صداقت در کردار و گفتمان جاری باشد.
ثبت دیدگاه