حجت الاسلام و المسلمین حمید پارسانیا ؛ رئیس دفتر قم سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی ۲۵ بهمن ماه در همایش «مهدویت و انقلاب اسلامی؛ مشارکت و مقاومت» که از سوی این سازمان برگزار شد با بیان اینکه مردم غزه بیش از ۴ ماه است که در برابر رژیم جنایتکار اسرائیل ایستاده و مقاومت کرده‌اند، گفت: یکی از ابعاد مهدویت و مقاومت، ساحت اجتماعی آن است؛ مهدویت از سویی نظر به آینده و سمت و سویی دارد که هر فرد با آن تلاقی دارد و نکته کانونی هویت‌بخش به فرد است و از طرف دیگر جامعه، تاریخ و جهان هویت خود را به مهدویت پیوند می‌زند.
وی افزود: در بعد دیگر هم جهان و عالم در محضر امام زمان(عج) است؛ او حاضر است و ما غایبیم؛ او وجه الله است و سفر و مسیر انسان به سوی این وجه است لذا هر فردی می‌تواند آینده خود را با پیوند به این وجود مقدس روشن و پر امید کند.
پارسانیا با بیان اینکه لیله قدر در هر سال با وجود او متعین است و نامه عمل ما هر هفته به محضر ایشان عرضه می‌شود و آینده ما را او تعیین می‌کند، اظهار کرد: این مسئله برای امروز ما و حرکت آینده فردی ما جهت‌بخش است زیرا هر کسی در مسیر قرب الهی، با میزان او سنجیده می‌شود؛ امام زمان(عج) سبب متصل بین آسمان و زمین است و کمک و استعانت از او امیدافرین است و امید، قدرت حرکت را به ما می‌دهد؛ البته بحث بنده در بعد فردی نیست بلکه از جنبه اجتماعی و فلسفه تاریخی به آن خواهم نگریست.
موعود فطرت بشر
پارسانیا با تاکید بر اینکه مهدی(عج)، موعود فطرت بشری و همه ادیان و انسان‌ها است، تصریح کرد: این اعتقاد و باور برای همه انسان‌ها، امیدآفرین است زیرا به فرد، گروه و جامعه، تصویر روشنی از آینده ارائه می‌دهد و این تصویر باعث حرکت انسان است و اگر این غایت نباشد اراده و عزم برای حرکت رخ نمی‌دهد؛ این غایت خودش علت وجودی حرکت از درون است یعنی فاعلیت انسان و جامعه، فاعلیت با اراده است و از مسیر درون انسان می‌جوشد و هر قدر این امید قوی‌تر باشد این فاعلیت هم بیشتر است.
استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه فلسفه تاریخ و اجتماع، نگاه و امری فراتر از بعد فردی دارد و آن مشیتی است که خداوند برای آن در نظر گرفته است، اظهار کرد: اگر زندگی فرد عبث نیست و جهت و غایتی دارد حرکت و زندگی اجتماعی هم غایتی دارد؛ بر این اساس، حضرت مهدی(عج) امید را به جامعه بشری و مؤمنان ارائه می‌کند؛ البته مشیت خدا این نیست که یکباره اراده خود را در ظهور محقق کند بلکه این موضوع از طریق حرکت و امید انسان‌ها رخ خواهد داد. البته این حرکت با موانعی همراه است و این موانع، مقاومت را طلب می‌کند و هرقدر امید بیشتر باشد موانع هم کمرنگ‌تر خواهند شد.
وی افزود: اگر مهدویت نویدبخش یک فرهنگی و سلوک است موانع اجتماعی هم از این سنخ است؛ وقتی بر پیامبر(ص) وحی شد و به درون جامعه آمد اولین مانع فرهنگ جاهلی بود و بعد از گذشت بیش از ۲۰ سال، این موانع سیاسی برداشته شد ولی فرهنگ جاهلی هنوز کاملا حذف نشده بود؛ به لحاظ سیاسی فرهنگ قبیله‌ای شکست خورد ولی ذیل فرهنگ دینی، نفاق را پدید آورد که منجر به خلافت بنی امیه و بنی عباس شد.
تجلی باطن ولایت پیامبر(ص) در وجود امام زمان(عج)
پارسانیا تصریح کرد: باطن ولایت پیامبر(ص) در دولت مهدی موعود تجلی خواهد یافت؛ تاریخ تشیع، تاریخ مقاومت است تا دولت موعود فرا برسد و شب جاهلیت که بر دنیا مستقر شده است به روز تبدیل شود؛ بازگشت فرهنگ جاهلی بعد از وفات نبی اکرم تیرگی جاهلیت گذشته را برگرداند؛ البته صدای مفاهیم دینی و کلمه توحید از ماذنه شنیده می‌شد ولی فرهنگ جاهلی در قالب نفاق هم مقاومت می‌کرد. در زمان نبی اکرم مقاومت به گونه‌ای بود و در زمان علی(ع) مقاومت به گونه دیگر؛ یعنی مقاومت بر سر تاویل و باطن قرآن، در برابر ظاهر قرآن بود؛ هر کدام از ائمه، حرکت برای رسیدن به وضع مطلوب را داشتند و این نشان می‌دهد نوع تلاش بشر برای رسیدن به وضع مطلوب خیلی مؤثر است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه مقاومت، اشکال مختلفی در تاریخ ائمه(ع) دارد، اظهار کرد: وقتی موانع اجتماعی است بنابراین مقاومت هم اجتماعی است و این مقاومت اشکال مختلف ایجابی و منفی و گاهی در مشارکت با آن کسی است که مقاومت علیه او است و گاهی این مقاومت با تقیه و مقاومت منفی همراه است. البته آفتی در مقاومت وجود دارد یعنی همانطور که فرهنگ جاهلی مقاومت خود را داشت مقاومتی که باید هوشمندانه برای عبور انجام شود وقتی عادت شود قدرت تحرک خود را از دست می‌دهد و کار به جایی می‌رسد که باید در برابر این مقاومت، مقاومت کرد.
وی تاکید کرد: ابعاد معرفتی و سلوکی اسلام بعد از نبی اکرم(ص) گرفتار سکولاریزاسیون شد و مقاومت به عرصه زندگی فردی و خصوصی رفت و جنبه سلوکی و عرفانی، بعد اجتماعی خود را از دست داد. کنش اجتماعی عین سلوک عرفانی بود لذا سالکان باید به خلوت خود بروند از این جهت فقه ما هم گرفتار این فردگرایی شد بنابراین بزرگترین آفت این است که مقاومت، عادی شود.
مقاومت غیرهوشمندانه مانع مقاومت است
استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: اگر مقاومت هوشمندانه نباشد خودش آفت و مانع حرکت مقاومت است. پیامبر(ص) طبق آیه شریفه سوره مبارکه هود: فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا ۚ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ؛ مقاومت وقتی آسیب خواهد دید که مردم با رهبر همراهی نکنند همچنین مقاومت نباید عادی شود زیرا عادی‌شدن باعث آسیب خواهد شد.
پارسانیا ادامه داد: مقاومت در جامعه از دل کنش کنشگران ایجاد می‌شود لذا امید و مقاومت ابتدا باید از دل افراد و آحاد بجوشد. نبی اکرم زمانی موفق شد که مردم همراه او بودند ولی علی(ع) به این دلیل موفق نشد که مردم همراه او نبودند. مقاومت در شکل جمعی حتما باید همراه با اراده جمعی باشد. اگر دست خدا با جماعت است (یدالله مع الجماعه) باید آمادگی در سطح جمعی رخ دهد لذا فرهنگ‌سازی خیلی مهم است و البته موانع آن هم موانع جمعی است و برنامه‌ریزی برای آن هم باید جمعی و آگاهانه باشد.
وی در پایان گفت: خداوند انسان‌ها را مخاطب خود قرار داده و فرموده است تا انسان‌ها اراده نکنند و حرکت نداشته باشند تغییری در سرنوشت آنان ایجاد نمی‌شود؛ إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ. ولی برخی موانع فکری و فرهنگی وجود دارد و از جمله کسانی که معتقد به جبرگرایی هستند مانع این حرکت اجتماعی می‌شوند.
ثبت دیدگاه