برنامه افق رادیو قرآن عصر امروز هشتم خردادماه با حضور محمدمهدی بحرالعلوم، معاون آموزش مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه و اجرای کارشناسی جواد نصیری به موضوع طرح ملی حفظ قرآن کریم پرداخت.
بحرالعلوم در ابتدای این برنامه به بیان سابقه‌ای از شکل‌گیری طرح ملی حفظ قرآن کریم پرداخت و گفت: در سال ۱۳۹۵ سند ملی حفظ قرآن به تصویب رسید و پس از آن بر اساس راهبردهایی که در این سند مطرح شده بود، اقداماتی برای دستگاه‌ها تعیین و برای اولین بار در سال ۹۶ ابلاغ شد، در ادامه در سال ۹۸ نیز یک بار دیگر این اقدامات خلاصه‌سازی شده و مجدد ابلاغ شد.
وی به پایش از دستگاه‌های عضو این ستاد در بهمن و اسفند سال گذشته اشاره کرد و افزود: پس از گذشت بیش از یک سال از ابلاغ اقدامات سند، فعالیت‌های دستگاه‌ها را مورد پایش قرار دادیم تا ببینیم چه مقدار از این اقدامات عملیاتی شده و دستگاه‌ها برای بحث حفظ قرآن چه برنامه‌ای دارند.
نارضایتی از نتایج پایش
عضو حقیقی ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم با اشاره به اینکه این ستاد ۱۷ عضو دارد که ۱۱ عضو نماینده دستگاه‌های مختلف هستند، بیان کرد: در این پایش‌ها، نمایندگان هر کدام از ۱۱ دستگاه عضو به بیان اقدامات و عملکرد خود در زمینه حفظ قرآن کریم پرداختند. متأسفانه باید اعلام کنم آنچه از این پایش به دست آمد، رضایت‌بخش نبود. یکی از مشکلاتی که وجود دارد، این است که در کشور ساختار مصوب برای بحث حفظ قرآن کریم نداریم و تنها در سازمانی همچون سازمان دارالقرآن یک اداره کل به حفظ اختصاص یافته است که آن هم در ساختار دولت نیست.
وی با بیان اینکه بودجه حفظ قرآن کریم در دستگاه‌ها بسیار ناچیز است، اظهار کرد: در سند راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم، ۱۱۵ اقدام طراحی شده است و در پایش از دستگاه‌ها متوجه شدیم، از این اقدامات ۷۱ اقدام اصلاً انجام نشده است. در این پایش متوجه شدیم برخی دستگاه‌ها که نمایندگان آنها در جلسات ستاد هم حضور می‌یابد، از وظایف آگاه نیستند، یعنی با وجود حضور در جلسات، اما نمی‌دانستند اقدامات مختص آنها چه اقداماتی است.
بررسی مسیر طی شده در زمینه حفظ
معاون آموزش مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در بخش دیگری از این گفت‌وگو بیان کرد: بعد از پایش، یک اتاق فکر تشکیل شد که چند مصوبه داشت. یکی از مصوبات این بود که نتایج پایش به بالاترین مسئول دستگاه‌ها ارائه شود، همین موضوع باعث شده در برخی دستگاه‌ها تحرکی ایجاد شود. مصوبه دیگر اتاق فکر این بود که نتایج را به شوراهای زیربط ارائه دهیم، از جمله اینکه نتایج پایش را در جلسه مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارائه دادیم. پس از ارائه در این شورا و شنیده شدن گزارش مجمع، تصمیم گرفت دو نفر از اعضای آن به کمیته علمی ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن اضافه شود و یک بار دیگر مسیر ۱۰ ساله تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن مورد بازنگری قرار بگیرد تا مشخص شود که آیا مسیر درست طی شده است یا خیر؟
حفظ قرآن جایگاهی در فرهنگ عمومی مردم ندارد
بحرالعوم با تأکید بر اینکه احساس می‌کنم برخی از دستگاه‌ها اشتباهی عضو ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن شده‌اند، اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که باعث شده بحث حفظ قرآن کریم در کشور پیش نرود، مشکل فرهنگی است. باید این واقعیت را بپذیریم که در فرهنگ عموم مردم حفظ قرآن کریم وجود ندارد، پس باید دستگاه‌هایی را عضو ستاد کنیم که بتوانند این فرهنگ را ایجاد کنند. دستگاه‌هایی مانند صدا و سیما و آموزش و پرورش؛ همه ما می‌دانیم که صدا و سیما بر روی بحث کمربند ایمنی این حرکت را کرد و بسیار اثرگذار بود. اگر وارد بحث حفظ شود، شاید به آن اندازه موفق نباشد، اما می‌تواند اثرگذار شود.
وی افزود: بر همین اساس در کمیته علمی ستاد راهبری به این نتیجه رسیدیم که اولاً دستگاه‌های عضو ستاد را وزن‌گذاری کنیم؛ یعنی اینگونه نباشد که همه مصوبات را به همه ۱۱ دستگاه عضو ابلاغ کنیم. ممکن است با دو یا سه دستگاه در وهله اول کار داشته باشیم. همچنین در ادامه قرار شد اقدامات را هم وزن‌گذاری کنیم؛ یعنی مثلاً اگر ۱۱۵ اقدام طراحی شده است، آنها را در ۱۰ اقدام خلاصه و اولویت‌گذاری کنیم. از دیگر خروجی‌های جلسه کمیته علمی این بود که یک جلسه مفصل در این رابطه برگزار شود و این مسیر ۱۰ ساله را بازنگری کنیم.
بحرالعلوم در ادامه به ارائه تعریف حافظ قرآن که در سند نیز آمده است، اشاره کرد و گفت: حافظ قرآن در سند عبارت از فردی هست که کل یا بخش قابل قبولی از قرآن را حفظ کرده باشد. در مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز به کسی حافظ قرآن گفته می‌شود که حداقل ۱۰ جزء پیوسته قرآن را حفظ کرده باشد.
وی در مورد آمار حافظان قرآن کریم نیز بیان کرد: متأسفانه آماری در مورد حافظان قرآن وجود ندارد. در همین راستا از پنج میلیارد بودجه‌ای که در اختیار ستاد قرار گرفته، مقرر شده است یک میلیارد به طراحی سامانه اختصاص یابد. برای طراحی این سامانه ابتدا به بررسی سامانه‌های موجود در دستگاه‌ها پرداختیم که هیچ کدام از آنها کامل و جامع نبود. بعد از این مرحله نامه‌ای به همه دستگاه‌ها ارسال کردیم تا نیازمندی‌ها و توقعات خود از سامانه را بگویند، متأسفانه در این بخش نیز جواب روشنی دریافت نشد تا ناچاراً خودمان کار را شروع کنیم. بر همین اساس با کمک فناوری سازمان اوقاف کار را انجام داده‌ایم و مراحل پایانی آن در حال انجام است.
بر اساس گزارش ایکنا؛ در بخش دیگری از این برنامه حجت الاسلام والمسلمین علیرضا شاهسونی، مدیر موسسه فرهنگی قرآن و عترت بیت الاحزان حضرت زهرا(س) نیز که به صورت تلفنی مهمان شده بود، به بیان برخی مطالب پرداخت.
درجا زدن ۱۰ ساله
وی با اشاره به سپری شدن ۱۰ سال از طرح مطالبه مقام معظم رهبری در مورد تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم، گفت: بعد از گذشت ۱۰ سال آن چیزی که الان مشاهده می‌کنیم، این است که هیچ حرکتی صورت نگرفته و درجا زده‌ایم. یعنی حرکتی که بگوییم برای قرآن انجام داده‌ایم و پس از آن نسبت به گذشته تغییر محسوسی ایجاد شده است، را شاهد نبوده‌ایم.
شاهسونی در مورد موانعی که باعث تحقق این مطالبه شده است، گفت: مانع اول این است که ساختار مملکت به سمت ساختار قرآن و حفظ قرآن نرفته است؛ یعنی تشویق مناسبی برای یک حافظ قرآن دیده نشده است، اگر ۲۰ سال قبل قانون اعطای مدرک به حفاظ تصویب شد، در زمان خود فوق‌العاده بود، اما اکنون دیگر اینگونه نیست و کارآیی آن دوران را ندارد.
تصویب نشدن قانون در مجلس
مدیرعامل موسسه فرهنگی قرآن و عترت بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س) با تأکید بر اینکه هیچ قانونی در مجلس در زمینه حفظ قرآن کریم تصویب نشده است، اظهار کرد: ما به کمیسیون فرهنگی مجلس قبل مراجعه کردیم و طرح‌هایی را به صورت حضوری و مکتوب ارائه دادیم تا برای قرآن و حفظ قرآن قوانینی تصویب شود، اما اقدامی انجام نشد. شما در کجا تشویقی برای استخدام حافظان قرآن مشاهده کرده‌اید؟ برخی صراحتاً می‌گویند اینونه تشویق‌ها پرداختن به امر مادی است و جامعه را به سمت مادیات گرایش می‌دهید، من می‌گویم اگر این مادی‌پروری است، اولین افرادی که قاریان را مادی پروری کردند، حضرت پیامبر(ص) و حضرت امیر(ع) بودند. حضرت امیر برای هر حافظ قرآن ۲۰۰ دینار طلا در نظر گرفته بودند و توصیه کرده بودند این حق از بیت‌المال به آنها داده شود.
به گزارش ایکنا، وی بیان کرد: درست است ستاد حفظ قرآن تشکیل شده است، اما آیا همه این ستاد را قبول دارند؟ اگر قبول دارند، چرا راه و مسیر خودشان را می‌روند و اقدامات این ستاد را پیگیری و اجرایی نمی‌کنند؟ از سوی دیگر شاهد هستیم که توجهی به موسسات نمی‌شود؛ گاهی که حمایت ناچیزی می‌شود، توقع از آن میزان حمایت بسیار بالاست و منتظر هستند با یک حمایت ناچیز، حرکت جهشی در حفظ قرآن ایجاد شود.
در بخش دیگری از برنامه افق رادیو قرآن، محمدمهدی بحرالعلوم به بیان برخی نکات پرداخت و گفت: از ۱۱۵ اقدامی که برای دستگاه‌ها تعریف شده است، بخشی به موارد تشویقی و انگیزشی اختصاص یافته است. هر دستگاه تشویق‌هایی برای مخاطبان خود در نظر گرفته است که البته برخی اجرایی نشده است، اگر این تشویق‌ها الزام‌آور بود، حتماً دستگاه‌ها باید انجام می‌دادند. اما می‌بینیم که عملاً انجام نشده است. لذا به نظر می‌رسد ستادی وجود دارد که گویی ابلاغ‌های آن برای دستگاه‌ها الزام‌آور نیست.
بحرالعلوم همچنین در مورد بودجه بخش مردمی از بحث حفظ قرآن کریم، گفت: اگر شورای توسعه پنج میلیارد به ستاد داده است، برای هر ریال آن ردیف بودجه داده است؛ به عنوان مثال ۶۰۰ میلیون تومان از این مبلغ باید به صورت مستقیم به بخش مردمی اختصاص یابد، یا یک میلیارد از آن برای طراحی سامانه در نظر گرفته شود. در اینکه این بودحه‌ها اندک است، شکی نیست، لذا این نقد درستی است که باید پشتیبانی درست انجام شود. من اعتقاد دارم موضوعات فرهنگی ریشه‌ای‌تر از این حرف‌ها هست.
ثبت دیدگاه