جلوه‌های فرزندپروری فاطمی

محمدرضا رمزی اوحدی، نویسنده و پژوهشگر دینی به تبیین جلوه‌های فرزندپروری حضرت فاطمه زهرا(س) پرداخت و گفت: آنچه در رابطه با تربیت فرزند در مبانی دینی داریم، سه فصل است؛ هفت سال اول، هفت سال دوم و هفت سال سوم؛ که ائمه معصوم(ع) در احادیث به آن اشاره کرده‌اند. مختصات و نحوه آموزش فرزندان در هفت سال اول با دو مورد دیگر متفاوت است. کودکی که زیر سن هفت سال است، از نظر توانایی درکی یا به قول روانشناسان از نظر هوش شناختی ضعیف است.

وی افزود: حضرت زهرا(س) در رابطه با این بخش از زندگی، عملاً نشان داده است که برای هفت سال اول فرزندان چه باید کرد؛ حضرت ظرفیت شعر را برای فرزندان خود فعال کردند، شعر‌های حماسی و شعر‌هایی که از نظر محتوایی با قرآن آمیختگی داشته و شعر‌هایی که جنبه اخلاقی دارند را برای فرزندانشان می‌خواندند و تکرار می‌کردند. اکنون هم در مهد‌های کودک می‌بینید که با وجود اینکه کودکان، خواندن و نوشتن بلد نیستند، اما سرود جمهوری اسلامی و شعرهای بسیاری را حفظ هستند و وقتی بزرگتر می‌شوند، این مفاهیم که در فضای ذهنی آنها بسترسازی شده است و این فضای ذهنی تبدیل به چارچوب ذهنی می‌شود. یعنی اگر قرار است، چارچوب ذهنی کسی شکل بگیرد، باید فضای ذهنی او شکل بگیرد که به اصطلاح امروزی‌ها باید ابتدا وارد ناخودآگاه کودک و سپس وارد خودآگاه او شود.

رمزی اوحدی ادامه داد: شاید بسیاری از مخاطبان ندانند که حضرت شعر می‌گفتند، اما شعر‌های حضرت زهرا(س) در بسیاری از کتاب‌ها آمده است و من نیز این شعر‌ها را در کتاب «فاطمه نگین عرش» آورده‌ام.

این نویسنده تصریح کرد: یکی دیگر از ظرفیت‌هایی که حضرت زهرا(س) در تربیت فرزندانش به آن توجه داشته است، ظرفیت تصویردهی است، یعنی ما با رفتارمان به بچه‌ها آموزش دهیم. متأسفانه اغلب والدین دم‌دست‌ترین رفتار را نسبت به فرزندان دارند و آن هم تذکر زبانی است؛ در حالی که امام صادق(ع) فرموده‌اند؛ مردم را با غیر زبان(عملتان) به دین دعوت کنید. اگر می‌خواهید فرزندتان نماز اول وقت بخواند، به جای اینکه ۱۰ بار تذکر زبانی بدهید، یک بار نماز اول وقت بخوانید تا ببیند؛ چراکه اثر دیدن بسیار عمیق است.

وی در ادامه با اشاره به اثر تصویردهی و تصویرسازی در ذهن بیان کرد: آیه ۲۶۰ سوره بقره را ببینید، حضرت ابراهیم(ع) به خداوند گفت؛ مرده‌ها را چگونه زنده می‌کنی، خداوند به شکل تئوری توضیح نداد، بلکه گفت؛ چهار پرنده را سر ببر و بر سر چهار تپه یا کوه بگذار و بعد آن‌ها را صدا کن و ببین. در آیه ۲۴۰ همین سوره هم وقتی خداوند دلیل این سوال را از حضرت ابراهیم می‌پرسد، می‌گوید؛ می‌خواهم قلبم مطمئن شود؛ بنابراین اثر دیدن به قدری عمیق است که در عمق قلب رسوخ می‌کند.

نویسنده کتاب «فاطمه؛ نگین عرش» ادامه داد: حضرت امام حسن(ع) گزارش می‌دهد؛ مادرم شب‌های جمعه تا صبح عبادت می‌کرد و همسایه را دعا می‌کرد؛ گفتم، مادر چطور فقط همسایه را دعا می‌کنی؟ حضرت زهرا(س) فرمودند، اول همسایه بعد خودمان. این حرف به فرزند یاد می‌دهد که روح ایثارگری داشته باشد. اکنون بسیاری از دعوا‌های خانوادگی به دلیل خودخواهی‌ها و خودبینی‌های مرد یا زن است که به طلاق کشیده می‌شود و روح ایثار از خانواده‌ها برچیده شده است، اگر روح گذشت و ایثار در میان اعضای خانواده وجود داشته باشد، دعوا و بگومگو هم میان آنها پیش نخواهد آمد.

رمزی اوحدی تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از والدین فقط به صورت کلامی به فرزندان خود تذکر می‌دهند. وقتی روح ایثار را در فرزند خود تقویت کنید، خروجی آن را در سن بزرگسالی خواهید دید. همانطور که امام حسن مجتبی(ع)، زندگی خود را سه بار به فقرا بخشیدند و این نشان از ایثار است و ریشه آن به همین رفتار حضرت فاطمه(س) برمی‌گردد. البته این را نباید از نظر دور داشت که امام حسن(ع) زندگی خود و نه همسرش را بخشید، چون اموال ائمه از اموال همسر و فرزندانشان جدا بوده است.

وی با بیان اینکه حضرت زهرا(س) برای هفت سال دوم و سوم زنده نبودند که بتوان الگوی عملی از ایشان دریافت کرد و زمانی که حضرت از دنیا رفتند، فرزندانشان بسیار خردسال بودند، گفت: یکی از نکات مهمی که حضرت زهرا(س) به فرزندان خود آموختند و امروز نیز برای جامعه ما کاربرد دارد، دفاع از عقاید و دین است. چرا باید اینقدر ذلیلانه رفتار کرد و نتوانست در برابر مشکلات مقاومت کرد؟ تیتر رفتاری حضرت زهرا(س) در طول زندگی‌اش این بود که نباید ذلیل مشکلات زندگی باشید و باید قدرتمند وارد میدان زندگی شوید.

رمزی اوحدی گفت: اگر امروز مادری باردار، بچه شش ماهه خود را سقط کند، پزشکان استراحت مطلق به او می‌دهند. اما حضرت زهرا(س) با وجود اینکه فرزندش سقط شده بود و لطمات شدیدی به بدنش وارد شده و پهلویش شکسته شده بود، طوری که استخوان بیرون زده بود(تمام مورخان گفته‌اند که حضرت زهرا(س) در لحظات آخر عمرش به اسماء گفته است، به علی بگو من را از روی پیراهن غسل بدهد، من پهلویم را تطهیر کرده‌ام و این بدان معناست که پهلوی حضرت، خونی بوده است) با این وضعیت جسمی، چهل شب با امام علی(ع)، خانه انصار و مهاجرین رفتند تا به آنها بگویند که دین خدا را یاری کنید. با وجود اینکه حضرت زهرا(س) می‌توانست استراحت کند، اما خود را اسیر و ذلیل مشکلات نکرد و سرسختانه وارد میدان شد و مقاومت کرد و چنین مادرانی هستند که می‌توانند فرزندان قوی تربیت کنند نه فرزندانی که در جذر و مد‌های اقتصادی ورشکسته شوند و بخواهند خودکشی کنند.

وی تصریح کرد: انعکاس رفتار حضرت فاطمه(س) را در امام حسین(ع) هم می‌بینید که استقامت می‌کند و روح استقامت را از مادرش آموخته است. در حالی که می‌توانست وارد جنگ نشود و ما امروز نیاز جدی به آموزه‌های زندگی حضرت زهرا(س) به ویژه در تربیت فرزندان و نسلی مقاوم داریم.