بیش از یک سال از استقرار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این وزارتخانه می‌گذرد و تقریباً به اندازه نیمی از این زمان از حضور معاون قرآن و عترت وزارت ارشاد سپری شده است، مدت زمانی که طی آن شاهد اجرای فعالیت‌هایی از سوی این معاونت بوده‌ایم که شاید شاخص آنها برگزاری دو جلسه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم و نیز برپایی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به همراه برپایی همایش تجلیل از خادمان قرآن بوده است. در این نوشتار، صرفاً برنامه‌هایی را که طی سال‌های اخیر از سوی این معاونت در دست اجرا بوده و هنوز خبری از اجرای مجدد آن منتشر نشده است، یادآور می‌شود.
۱– آزمون سراسری قرآن و عترت
آزمون سراسری قرآن و عترت، طی این سال‌ها، یکی از رویدادهای اصلی معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. آزمونی که در سال‌های ابتدایی دو نوبت در سال برگزار می‌شد، اما رفته‌رفته و به دلیل تغییر سیاست‌ها به اجرای یک بار در سال رسید. این آزمون که آخرین دوره آن سال ۱۳۹۹ برگزار شد، به خصوص در چند دوره پایانی با جامعه مخاطبان بیش از صد هزار نفره مواجه بوده است.
بعد از شیوع کرونا و به خصوص در روزهای پایانی فعالیت معاون سابق قرآن و عترت وزیر ارشاد، این آزمون با تصمیمات ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم و برنامه‌ریزی آن ستاد، برای برگزاری آزمون‌های عمومی حفظ قرآن، با چالشی جدی مواجه شد.
پس از روی کار آمدن معاون جدید و مدیرکل‌های معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد، همچنان شاهد اعلام موضع رسمی این معاونت در مواجهه با آزمون‌های عمومی حفظ قرآن کریم نیستیم و هیچ اعلام نظری هم در مورد سرنوشت آزمون سراسری قرآن، که به یکی از برند‌های اصلی فعالیت‌های قرآنی کشور تبدیل شده بود، صورت نگرفته است. به نظر می‌رسد این موضوع باعث شده است تا ده‌ها هزار فعال قرآنی و صدها موسسه قرآنی، که سال‌ها درگیر این آزمون بوده‌اند و بخشی از فعالیت سالانه خود را به این آزمون وابسته کرده بودند، در سردرگمی باقی بمانند.
۲ – وضعیت نامعلوم دبیرخانه کمیسیون تبلیغ و ترویج
بر اساس مصوبه شورای توسعه فرهنگ قرآنی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان مسئول کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم معرفی شده است، کمیسیونی که در ماه‌های اخیر شاهد برگزاری دو جلسه آن بدون حضور وزیر ارشاد بوده‌ایم. دبیرخانه این کمیسیون، که در معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد مستقر است، وظیفه تمهید مقدمات و ارائه پیشنهادهای لازم را در حوزه تخصصی برای اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی و تدوین سیاست‌های اجرایی امور قرآنی و … بر عهده دارد.
کمیسیون تبلیغ و ترویج و دبیرخانه آن از فعال‌ترین کمیسیون‌های ذیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی هستند، اما آخرین شنیده‌ها از وضعیت این دبیرخانه حکایت از خداحافظی رئیس دبیرخانه این کمیسیون دارد، در حالی که هنوز خبری از معرفی سرپرست جدید این دبیرخانه منتشر نشده است.
۳ – منظومه آیات
جشنواره آیات که زمانی برنامه‌ریزی شده بود تا به جشنواره‌ای بین‌المللی در حوزه قرآن با بیش از شصت رشته تبدیل شود، در سال‌های گذشته به صورت جشنواره‌ای در قالب کمتر از ۱۵ رشته، که تعدادی هم دوسالانه بوده است، برگزار شد. هر چند که جشنواره آیات با سرعت بسیار اندک توانسته بود بخشی از هنرمندانی را که کمتر هنر خود را در عرصه قرآنی به نمایش گذاشته بودند به این حوزه سوق دهد.
آخرین دوره این جشنواره سال ۱۳۹۹ و در رشته‌هایی همچون داستان‌نویسی، شعر، رسانه و مطبوعات، عکس و عکس‌نوشته، داستانک، آواها و نغمات و فیلم برگزار شد. در دوره جدید معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد و با وجود سپری شدن چهارماه از سال، کمتر شاهد انتشار خبری در مورد این جشنواره در رسانه‌ها بوده‌ایم.
۴ – دبیرخانه دائمی نمایشگاه قرآن
در نشست‌ها و شوراهای مختلفی که از سوی وزارت ارشاد با موضوع نمایشگاه قرآن برگزار شده و از جمله در شوراهای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم بارها از راه‌اندازی دبیرخانه دائمی نمایشگاه قرآن خبر داده شده است و فعلا هیچ خبری مبنی بر اینکه این دبیرخانه راه‌اندازی شده یا خیر منتشر نشده است. دبیرخانه‌ای که از جمله وظایف آن می‌توانست مستند کردن نمایشگاه قرآن در هر دوره و آسیب‌شناسی ادوار گذشته باشد.
۵ – وضعیت روستاهای قرآنی و پایتخت‌ها
در آخرین ماه‌های فعالیت معاون سابق قرآن و عترت وزارت ارشاد برنامه‌های جامعی در زمینه روستاهای قرآنی کشور و نیز انتخاب سه پایتخت برای قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه اجرا شد. روستاهای قرآنی کشور شامل اندبیل در استان اردبیل، چارک در استان بوشهر، بیلند در استان خراسان رضوی، محمدآباد در استان فارس، فردو در استان قم، قراخیل در استان مازندران و ده‌عرب در استان یزد بودند. همچنین استان بوشهر به عنوان پایتخت قرآنی کشور، استان یزد به عنوان پایتخت صحیفه سجادیه و شهر کاشان به عنوان پایتخت نهج‌البلاغه انتخاب شدند.
فارق از خروجی‌ها و دستاوردهای چنین برنامه‌ای، موضوع مورد بحث وضعیت این رویداد است که آیا در سال ۱۴۰۱ نیز شاهد برگزاری آن خواهیم بود یا خیر؛ مسئولان وقت معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در زمان برپایی این رویداد به ادامه‌دار بودن آن در سال‌های آینده ابراز امیدواری کرده بودند، اما مسئولان فعلی با گذشت چهار ماه از سال هنوز نسبت خود با این رویداد را اعلام نکرده‌اند.
آنچه در پایان این نوشتار باید به آن اشاره شود این است که برنامه‌ها و فعالیت‌های قرآنی دیگری در وزارت ارشاد وجود دارد که پرداختن به هر کدام از آنها خارج از حوصله این گزارش بوده و به تنهایی یک مطلب جداگانه را می‌طلبد، برنامه‌هایی که تنها یکی از آنها «سند قرآن و فضای مجازی» است، سندی که قرار بود پس از سال‌ها اجرا نشدن، در سال ۱۴۰۰ اجرا شود.
انتهای پیام
ثبت دیدگاه